بازیافت ضایعات آلومینیوم یکی از مؤثرترین راه‌ها برای حفظ منابع طبیعی و کاهش اثرات زیست‌محیطی است. آلومینیوم به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، مانند وزن سبک و مقاومت بالا، در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما مصرف بی‌رویه و دور ریختن محصولات آلومینیومی باعث ایجاد حجم زیادی از ضایعات می‌شود. فرایند بازیافت این فلز نه تنها از انرژی کمتری نسبت به استخراج آلومینیوم خام استفاده می‌کند، بلکه به طور مستقیم به حفظ محیط زیست کمک می‌کند. در این مقاله، با مراحل بازیافت ضایعات آلومینیوم آشنا خواهیم شد و به مزایای آن خواهیم پرداخت.
آشنایی با ضایعات آلومینیوم
آلومینیوم یکی از پرکاربردترین فلزات موجود در کشور بوده که از وزن کمی برخوردار است. از آلومینیوم برای تولید اکثر محصولات همانند درب، پنجره، ظروف یکبار مصرف استفاده‌های زیادی می‌شود.به طور معمول پس از یک بار استفاده از محصولات یکبار مصرف مانند قوطی نوشابه ظرف آن دور ریخته شده و در نتیجه همانند هر وسیله آلومینیومی معیوب دیگری، ضایعات محسوب می‌شود.
وجود ضایعات آلومینیوم و دیگر فلزات در طبیعت و کره زمین سبب آسیب رسیدن به چرخه طبیعت و زندگی جانداران خواهد شد. به نظر می‌رسد که ضایعات بلا استفاده هستند و باید دور ریخته شوند، در حالی که می‌توان از آن‌ها استفاده دوباره کرد. برای تولید دوباره محصولات آلومینیومی باید فرایند استخراج آلومینیوم خام و تولید آلیاژ‌های آلومینیومی از آن صورت بگیرد که بسیار پرهزینه بوده و اتلاف انرژی بسیار زیادی دارد.
در این بین ثابت شده است که فرایند بازیافت آلومینیوم حدود ۵ درصد از انرژی اولیه استخراج آن را می‌گیرد. از این رو بسیار مقرون به صرفه و آسان‌تر است. ضایعات آلومینیومی به دو دسته نرم و خشک تقسیم می‌شوند. در نوع نرم، میزان خلوص آلومینیوم زیاد بوده و در مصنوعات ریخته‌گری استفاده می‌شود؛ زیرا نیاز به مقاومت بالا ندارد. قوطی رانی یا نوشابه، کابل آلومینیومی و پروفیل‌ها از نمونه‌های ضایعات نرم محسوب می‌شوند.
ضایعات خشک نیز دارای خلوص کمتری نسبت به ضایعات نرم بوده و به همین دلیل قیمت پایین‌تری دارند. مهمترین ویژگی آن‌ها مقاومت بالا و آسیب پذیری کم است. قراضه‌های کرکره درب، پره شوفاژ و پیستون از نمونه‌های ضایعات خشک هستند.
فرایند بازیافت ضایعات آلومینیوم
فرایند بازیافت ضایعات آلومینیوم بسیار ساده است؛ از همین رو دولت‌ها تمایل زیادی به انجام آن دارند. در ادامه این مطلب این مراحل را قدم به قدم توضیح خواهیم داد.
- جمع آوری کردن ضایعات آلومینیومی از خانه‌ها، کارخانجات، مراکز صنعتی، کارگاه‌های تولیدی و مراکز اسقاط خودرو اولین گام برای بازیافت است.
- پس از آن این ضایعات باید به انبارهای ضایعاتی که در سراسر کشور وجود دارند منتقل شوند تا مراحل بعدی کار را طی کنند.
- ضایعات باید بر اساس دسته‌بندی منظم از یکدیگر تفکیک شوند.
- ضایعات تفکیک شده باید کاملا فشرده سازی شده تا فضای کمتری را اشغال کنند و همچنین حمل و نقل آن‌ها آسان‌تر شود.
- در این مرحله لازم است تا فولادها از آلومینیوم جدا شوند. هیچگونه فولادی نباید وارد کوره‌ها شود. با استفاده از یک آهنربا ناخالصی‌ها از آلومینیوم جدا می‌شود.
- مواد فشرده شده به کارخانجات بازیافت منتقل می‌شوند.
- ضایعات درون کوره‌های حرارتی با دمای بسیار بالا قرار گرفته و ذوب می‌شوند.
- با استفاده از ماده ذوب شده، شمش‌های آلومینیومی تولید می‌شود.
- در مرحله آخر شمش آلومینیومی به کارخانه‌هایی که خواستار آن هستند داده می‌شود تا با استفاده از آن محصولات خود را تولید کنند.
آلومینیوم یک فلز پایدار و مقاوم است؛ به همین دلیل می‌توان بارها و بارها آن را بازیافت کرد. این کار کمک زیادی به حفظ محیط زیست می‌کند. این کار یک نوع سرمایه‌گذاری است؛ زیرا ماده اولیه فقط یک بار خریداری می‌شود و پس از آن به طور مرتب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مزایای بازیافت ضایعات آلومینیوم
با این توصیفات باید بگوییم که مزایای بازیافت ضایعات آلومینیومی بسیار زیاد بوده و در سراسر جهان این فرایند در حال انجام است. برخی از مهمترین مزایای آن عبارتند از:
۱-صرفه جویی کردن در مصرف انرژی
از مهمترین مزایای بازیافت کردن آلومینیوم، صرفه‌جویی در مصرف انرژی است. تولید و استخراج آلومینیوم نو، نیازمند انرژی بسیار زیاد و همچنین هزینه بالا است. برای این فرایند باید از ماشین آلات پیشرفته و به روز دنیا و انجام فرایندهای حفاری سخت استفاده شود.
۲-کاهش هزینه های مالی
بازیافت کردن آلومینیوم از هزینه کمتری برخوردار است. در کنار آن با توجه به سود بالایی که بازیافت می‌دهد، کسب و کارها را ترغیب می‌کند که جمع آوری ضایعات را افزایش دهند؛ زیرا نیاز کارخانجات به آلومینیوم روز به روز در حال افزایش است؛ همچنین این کار به حفظ محیط زیست کمک شایانی می‌کند.
۳-امکان بازیافت دائمی زباله ها
زباله‌های آلومینیومی هیچگونه تاریخ انقضایی نداشته و همچنین هیچ محدودیت مصرفی نیز برای آن‌ها وجود ندارد. با توجه به این نکات می‌توان گفت که زباله‌های آلومینیومی را می‌توان چندین بار بازیافت و دوباره از آن‌ها استفاده کرد.
۴-جلوگیری از آسیب به محیط زیست
از بزرگترین خدمات بشر در حق محیط زیست بازیافت کردن زباله‌ها بوده است. زباله‌هایی مانند پلاستیک هیچگاه تجزیه نمی‌شوند. تداوم این روند آسیب بسیار زیادی به کره زمین وارد خواهد کرد از این رو باید از آن جلوگیری کرد.
۵-جلوگیری از داغ شدن کره زمین
تولید آلومینیوم معایب بسیار زیادی به همراه دارد که یکی از آن‌ها تولید گازهای سمی است. این گازها باعث افزایش گرمای کره زمین می‌شوند. در نیروگاه‌های تولید آلومینیوم از زغال سنگ یا گاز طبیعی استفاده می‌شود. این دو مواد سبب تولید گاز دی اکسید کربن گازهای گلخانه‌ای می‌شوند.
۶-در صنایع مختلف استفاده می شود
آلومینیوم بازیافتی در صنایع هواپیمایی، کشاورزی، صنعتی، حمل و نقل، معماری، خدمات غذایی، کامپیوتر و تولید قطعات الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سخن پایانی
بازیافت ضایعات آلومینیوم نه تنها به کاهش هزینه‌های تولید و صرفه‌جویی در مصرف انرژی کمک می‌کند، بلکه نقش حیاتی در حفظ محیط زیست و جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه‌ای دارد. این فرایند به دلیل امکان بازیافت مداوم آلومینیوم، یک راهکار پایدار و اقتصادی برای صنایع مختلف به شمار می‌آید. با توجه به افزایش نیاز به این فلز در صنایع گوناگون، بازیافت آلومینیوم به عنوان یک سرمایه‌گذاری بلندمدت در حفظ منابع و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی اهمیت ویژه‌ای دارد.
